Aaisykje is Immaterieel Erfgoed!  

Het Nederlands Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed heeft de Bond Friese VogelWachten (BFVW) toegestaan om de traditie van Aaisykje bij te schrijven als Immaterieel Erfgoed. Aaisykje wordt daarmee onderdeel van de Inventaris, tussen andere tradities als Skûtsjesile, bloemencorso’s en de Vierdaagse van Nijmegen.

Het aaisykjen, het zoeken en rapen van kievitseieren is een heel oude traditie. Hoewel het rapen al zeven jaar verboden is, zijn delen van de traditie gelukkig blijven bestaan, aangepast aan de tijd. Het zoeken wordt nog steeds gedaan, maar nu vooral met een ander doel: het beschermen van de nesten en vogels. De eieren en kuikens van de weidevogels worden in Fryslân beschermd en geteld door 3500 vrijwilligers. Dit noemen we nazorg en de beoefenaars nazorgers. De vinders van de eerste eieren worden nog altijd gehuldigd door de Commissaris van de Koning en de burgemeesters.

Het Aaisykjen (de combinatie van de competitie om de eerste eieren en de nazorg) wordt gecoördineerd en begeleid door de BFVW. Deze vogelbond viert in 2022 haar 75-jarig bestaan. ‘Aaisykje is diel fan ús skiednis, mar seker ek fan ús takomst’, volgens Henk Minkes (waarnemend voorzitter van de BFVW), ‘ús jubileum is fansels in moai momint om Aaisykje as tradysje in fêst plakje te jaan tusken oare Fryske en Hollânske tradysjes’.

De opname in de Inventaris van het Kenniscentrum is vooral bedoeld als waardering voor al die vrijwilligers die zich ieder voorjaar met hart en ziel voor de vogels inzetten. De Toetsingscommissie van het Kenniscentrum (ondergebracht bij het Openluchtmuseum in Arnhem) heeft het daartoe geschreven Borgingsplan goedgekeurd. Met de opname onderkent het Kenniscentrum het belang van de traditie voor haar beoefenaars. Een plaats in de Inventaris geeft verder aan dat de BFVW zich zal inspannen om Aaisykje voor de komende generaties te behouden.

De ene eierzoeker (aaisiker) is beter in het vinden van de eieren dan de ander. Het is een kunst om aan het gedrag van de kievit te kunnen aflezen waar het nest zich bevindt. Eieren zoeken bestaat vooral uit kijken, hurkend aan de rand van het veld, naar het gedrag van een mannetje dat kuiltjes in de grond draait of een vrouwtje dat met strootjes ‘smijt’. Een goede eierzoeker kan niet alleen ‘lezen’ of en waar er een nest is, maar ook of er eieren in liggen. Daarmee is eierzoeken niet zomaar een traditie, maar een ambacht, een kunst en een sport.

(Foto's: Wiebe Palstra)